Grupa uczniów z klasy III b i III e wzięła udział w spotkaniu promującym książkę „Dalej jest noc”. Spotkanie odbyło się 5.11.2018 r. w Biłgorajskim Centrum Kultury, prowadził je pan Artur Bara Lider Dialogu w Biłgoraju.

Zaproszeni goście mieli okazję wysłuchać współautorki opracowania dr Aliny Skibińskiej i naukowców z CBNZŻ w Warszawie, wziąć udział w dyskusji oraz zakupić książkę w bardzo promocyjnej cenie. Sala była pełna, wszystkie miejsca siedzące były zajęte, także dostawiane krzesła i schody.

Książka Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski pod redakcją prof. Barbary Engelking i prof. Jana Grabowskiego to dwutomowe wydawnictwo będące podsumowaniem kilkuletniego projektu badawczego realizowanego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów pt. Strategie przetrwania Żydów podczas okupacji w Generalnym Gubernatorstwie, 1942-1945. Studium wybranych powiatów. Autorką rozdziału o Żydach w powiecie biłgorajskim jest Alina Skibińska.

Jedną z najważniejszych konkluzji wynikających z kilku lat badań „żydowskich strategii przerwania” jest bogactwo obserwacji dotyczących stopnia przedsiębiorczości, własnej inicjatywy Żydów w obliczu Zagłady. Uderzają determinacja, mobilność, odwaga, z jaką ofiary podjęły walkę o życie własne i najbliższych. Z chwilą rozpoczęcia akcji likwidacyjnych, Żydzi zintensyfikowali desperacką walkę o przetrwanie. Z jednej strony w domach oraz pod domami budowano schowki i bunkry, a w podwójnych ścianach i na strychach urządzano przemyślne kryjówki. Z drugiej – nawiązywano kontakty ze stroną aryjską, których celem było znalezienie pomocy i kryjówki. Tam, gdzie było to możliwe, powstawały siatki przerzutu za granicę, zwłaszcza na Słowację i Węgry.

W badanych powiatach najwięcej Żydów szukało pomocy nie w miasteczkach, ale w pobliskich wsiach – w domach swoich sąsiadów. Możliwość przetrwania w ogromnym stopniu zależała od chęci pomocy tychże sąsiadów, od tego, czy byli w stanie przełamać strach wobec zagrożenia, jakie stanowili dla wspólnoty wiejskiej ukrywający się Żydzi. Nie sprzyjały temu obowiązujące normy grupowe, obecny wszędzie antysemityzm ani mechanizmy konformizmu społecznego. Tym bardziej podkreślić należy odwagę i bezprzykładne poświęcenie Sprawiedliwych. Tym mocniej podziwiać należy tych, którzy potrafili przeciwstawić się nie tylko niemieckim przepisom prawnym, lecz także pisanym i niepisanym regułom życia grupowego.

Wymowa liczb jest nieubłagana: zginęło dwóch spośród każdych trzech Żydów poszukujących ratunku. Zamieszczone w książce opracowania dostarczają dowodów wskazujących na znaczną skalę uczestnictwa lokalnych mieszkańców w wyniszczeniu żydowskich współobywateli.